Walentynki - Miłojść je jak strōm

Dzisiej mōmy Walentynki toż baje ździebko ô miłojści 😊  

Nojprzōd chcã se na chwila zatrzimać na mojym ślōnskym blogu wele słōw srogygo polskiygo wiyszcza:

„Kto miłości nie zna ten żyje szczęśliwy i noc ma spokojną i dzień nie tęskliwy” [Adam Mickiewicz – Dziady cz. III]

Mogło by se wydŏwać, iże to je prŏwda – bez miłojści niy ma tynskniyniŏ, niypewnojści a czowiek mŏ pokōj, bo żŏdyn go niy zrani. Ale eli to je richtig szczyńście?

Miłojść je nojgryfniejszym geschynkym, keri mōgymy ôd kogojś dostać abo komuś dać, mimo, iże czansto wiōnże se ze bōlym i cierpiyniym. To ôna nodŏwŏ naszymu życiu syns. Bez miłojści, chōby tyj nojbarzi ulotnyj, dni sōm prōżny a nocy pozbawione marzyń i nadzieji.  

Ôtworzynie se na miłojść wymŏgŏ ôdwagi. Mōgymy se zranić, mōgymy upajść, ale kŏżdŏ prōba pomŏgŏ nōm spochŏpić, kim my sōm i czygo chcymy. Miłojść je zdrzadłym, we kerym widzymy swoje nojmocniejsze strony, ale i ty, nad kerymi trza pracować. To dziynki tyj drugij ôsobie uczymy se ściyrpliwojści, zrozumiyniŏ, poświyncyniŏ, a przede wszyjskim – prŏwdziwyj głymbi włŏsnych uczuć. Miłojść dŏwŏ nōm siōła do pokonywaniŏ trudnojści i do byciŏ lepszōm wersjōm siebie.  

W miłojść nigdy niy ma gwarancyji, iże wszystko pōdzie dobrze. Miłojść wymŏgŏ gotowojści, keby zaryzykować nawet jejźli niy wiadomo co baje. Gotowojści, keby być zusammen, ôdkrywać se nawzajym, budować cojś, co moge być piykne.

Bez miłojści życie moge se wydŏwać spokojniejsze, ale je pozbawiony emocyji, kery sprawiajōm, iże chce nōm se budzić kŏżdygo dnia. Uśmiych, czułe wejrzynie i bliskojść drugygo człowieka sōm rzeczōma bezcynnymi. Dlatygo warto szukać, próbować i walczyć o miłojść…

Nawet jeźli niy kŏżdŏ miłojść skōnczi se spełniyniym, to te krōtke chwily wele kogojś, fto je do nŏs ważni, sōm warte ryzyka. Ôd nich ślad już na dycki ze nami ôstanie i baje przipominŏ nōm iże żyli my tak richtig 😊  

A jako jŏ widzã miłojść? Je to uczucie, kery je pōłne sprzecznojści - poradzi przyniejść radojść, ale i tynsknota... Ôdpowiedzi szukałach we słowach, kery ułożołach we wiersz, do ftorygo przeczytaniŏ Wŏs zaprŏszōm 😊

MIŁOJŚĆ JE JAK STRŌM

Miłojść je jak strōm

Keri ze ziorka rojśnie

Zasioni na zygrodzie ze nadzijōm

Przi cichyj wiojśnie

Czekej cierpliwie

Poleku drugygo ôdkrywej

Keby korzyń chyciŏ prawdziwie

Sercym ônygo podlywej

I choć se wydŏwŏ

Iże nic se niy dzieje

Ôn se w ziymi umacniŏ

Keby przetrwać

Rozmajte zawieje

Niy bōj se natrudzić

Dej mu wyrojś ponad piyń

Keby se szło przed dyszczym skludzić

A w upale znolejźć ciyń

Naprawiej błyndy

Rōb co we twojyj mocy

Aże pujści pyndy

I wydŏ ôwoce

A jak zrobi se burza

Kerŏ gałanzie połomie

Tedy szukej kluczyka

Co sercy ôtworzyć umie

Sōm i tacy kerzi zamiast sadzić

Wolōm trzimać ziorka w kabzie

Niy bandōm se wadzić

Ale ich łōnka prōżnŏ bandzie

Ôni niy chcōm se trŏpic

Samōm prōbōm istnieniŏ

Niy umiōm spochŏpić

Iże ôna nadŏwŏ ôd nich życiu znaczyniô

Toż kej mŏsz szansa to ziorke siej

Pielyngnuj je mimo trudnojści

W tyn strōm wiara miej

Bo to je syns życia w całojści.

Nowi Rok - Nowi Kleid

Slecioł kolejni rok – czas w kerym bōło moc niyspodzianek, wyzwań i emocyji.

Keby mi ftojś we styczniu pedzioł co mie czekoł, to bych mu możno niy uwierzoła. Bōły chwile radojści i małich sukcesōw, ale też trudniejsze chwile, w kerych trza se bōło zmierzyć ze swojymi emocjōma i znalyjź siōła na nowo. Niy brachowało tyż zdarzyń kere mie richtig zaskoczōły i kerych bych se nigdy niy spodziewała.

Dzisiej ze nadziejōm zaglōndōm we prziszłojść. Życzã Wōm i sobie keby tyn nadzchodzōnci rok przykludziŏ moc dobrich chwil, nowich możliwojści, ale tyż pokoju.

Zaprŏszōm do przeczytaniŏ mojygo wiersza w kerym zamykōm tyn stari 2024 rok a ôtwierōm se na nowi 2025 😊

 

NOWI KLEID 

Kludzã do schranku

Znoszōni kleid

Niy wyszoł żejś bez szwanku

Es tut mir Leid

Kej żech cie ôblykła

Jak se zaczoł rok

Dumnie żech stŏwiała

Kŏżdi krok

I zaglōndałach we dal

12 miesiynci to kupa czasu

Niyrŏzki zamiast na bal

Musieli my iść do lasu

Sam żech zahŏczōła

I zrobioł se loch

Bo żech myjślała

Iże moge ściana rozwalić groch

Sam se knefel serwoł

I pasek je poprzekryncani

Do kabzy ftojś cojś wsadzioł

Kej tańcowoł ze nami

Petardy strzelajōm

Muszã poleku cie symnōńć

Szwŏczki mie wołajōm

Dziynkujã żejś bōł ze mnōm

Światło migŏ na grobie

Piyrwsze dni listopada, to smutne i nostalgiczne dwa dni - Wszystkich Świyntich a Zaduszki.

Dni w kerych świat se na chwila zatrzimuje...

Zaglōndōmy za siebie i mōmy nadziejŏ iże zobaczymy tich, ftorich już sam ze nami niy ma. Naszich bliskich, kamratōw a niyrołzki cudzich, kerzy ŏdegrali ważnŏ rola we naszym życiu. Choć wiymy, iże ôdeszli to czujymy ich ôbecnojść.

Idymy na kerkhŏw ze wiyncym abo kwiŏtkōma zapŏlić świyczka a porzykać na ôd nich grobie. Wierzymy iże śmierć niy je końcym a kiedyjś jeszcze se trefnymy…

ŚWIATŁO MIGŎ NA GROBIE

Światło migŏ na grobie

Kwitnōm chryzantymy

Jako tam idzie tobie

Tygo już niy wiymy

Niy mijŏ tynksnota

Wieczni spoczynek Pōnbōczku mu dej

A ôtwōtrz ty wrota

Kej przidzie nōm ôdejść ze ziymi tyj

Eichendorff po naszymu - "Herbst" / "Jesiyń"

Po pŏru dniach, we kerych niy bōło pogoda prziszło nazŏt słońce.

Niy blenduja już tak fest jak bez lato, ale ôd niygo promienie dali nŏs mogōm ôgrzŏć we czasie jesiynnego szpacyru, na ftori Wŏs dzisiej zabierōm. 

Toż ôblyczcie se jaki fajni mantel i szczewiki a pōdźcie ôbejrzeć eli jesiyń wyglōndŏ tak jak we wierszu ôd Eichendorffa, kery przetłumaczōłach 😊

HERBST - Josef von Eichendorff

Es ist nun der Herbst gekommen,

Hat das schöne Sommerkleid

Von den Feldern weggenommen

Und die Blätter ausgestreut,

Vor dem bösen Winterwinde

Deckt er warm und sachte zu

Mit dem bunten Laub die Gründe,

Die schon müde gehn zur Ruh.

 

Durch die Felder sieht man fahren

Eine wunderschöne Frau,

Und von ihren langen Haaren

Goldne Fäden auf der Au

Spinnet sie und singt im Gehen:

Eia, meine Blümelein,

Nicht nach andern immer sehen,

Eia, schlafet, schlafet ein.

 

Und die Vöglein hoch in Lüften

Über blaue Berg und Seen

Ziehn zur Ferne nach den Klüften,

Wo die hohen Zedern stehn,

Wo mit ihren goldnen Schwingen

Auf des Benedeiten Gruft

Engel Hosianna singen

Nächtens durch die stille Luft.

JESIYŃ - tłumaczynie własne

Prziszła jesiynnŏ pora,

Letni kleid ftori zastała

Symła ze pola  

A liściōw naciepała,

Przed wiatrym zimowym

Dŏwŏ ciepło

I chroni ziymia tepichem kolorowym,

Ftoryj se już zmierzło.

 

Widać jak idzie bez pola

Frela gryfnŏ,

Ze dugymi wosōma

Złote nici nad brzegōma wiyszŏ

I nuci piosynka ta:

Ej, wy kwiŏteczki moje,

Już na boki zaglōndać niy trza,

Ej, Zawrzyjcie płatki swoje

 

A ptōki we lufcie furgajōm

Nad wiyrchōma i jeziorōma światłymi

Aże do dalekij przepajści se udajōm,

Ze cedrōma srogimi,

Kaj ze złotymi skrzidłōma

Słychać ôd aniołów śpiywanie

Nad błogosławionych grobōma

Aże noc niy ustanie.

Idzie jesiyń

No i se zaczōło. Zimno, trza se ciepli ôblykać, dyszcz i corŏz warci robi se ćma - mōmy jesiyń.  

Ale niy ma co narzykać, bo jeszcze możno przidzie pŏra fajnich dni, kej se pōdzie poszpacyrować bez kolorowy liście.

A jak baje padać, to baje czas kedy porobić w dōma to na co se niy mŏ nigdy czasu abo se einfach siednōńć pod deckōm ze szolkōm teeju 😊

Ô mōjych jesiynnych roztyrkach napisałach krōtki wiersz 😊

IDZIE JESIYŃ

Skōńczōło se lato

i nic niy poradza na to

Juzajś przidōm duge wieczory

i mie bandōm manczyć zmory

We jeziorze niy popływōm

Ani kwiŏtkōw niy posrywōm

We dōma se zabarukadujã

i przi szolce teeju przezimujã

We dōma je nojlepi

Powrŏcali żejście już ze urlopōw, abo jeszcze kajś lŏcecie?

Fajnie je kajś pojechać, ôbejrzeć cojś nowygo, dychnōńć se ôd codziynnojści, prziś na inksze myjśli, ale kajś se tyż niskorzi czowiyk raduje jak zaś wrŏcŏ do siebie. Jako to gŏdajōm – wszandzie dobrze a we dōma nojlepi 😉

I jak żech w tym roku siedziała na pewnyj gryfnej wyspie, daleko od heimatu to napisałach taki wiersz, genau o wrŏcaniu do dōm 😊 

WE DŌMA JE NOJLEPI

Do dōm dalekŏ droga

A niy jedyn winkel i gōrka

Już se doczekać niy moga

Kej ôtworza ta furtka

 

Prziwitŏ mie pies

I śpiewaniym ptŏki

Baje kwitnŏ bez  

A przed chałpŏm stoły stołki

 

Muter baje na werandzie

„Witej w dōma” zawołŏ ku mie

Tukej dycki mojé sercé bandzie 

I kaj indzie żyć niy umie.

Eichendorff po naszymu - "Allgemeines Wandern" / "Spōlne wanderowanie"

Kej sōm dni také gorké jak ôstatnio, to czowiek zaglōndŏ za jakimś platzym kaj by se mōg ździebko ôchłōdzić. Niyftorzi jeżdzōm nad woda, a jŏ lubiã pojechać kajś w gōry i skludzić se pod stromōmi na gōrskich sztrekach.  

W gōrach idzie se dychnōńć ôd codziynnygo wartkiygo życiŏ. Gōry dŏwajōm czowiekowi wolnojść. Wanderowanie formuje karakter ŏd czowieka, uczi go wytrwałojści a kōnsekwyncyje we dōnżyniu do celu.

Niykiedy niy je łatwo, bo brachuje siŏ, abo trza przezwyciyńżyć lynk wysokojści, ale jak już czowiekowi udoł se dojść do celu to se fest raduje i czuje spełniynie.

I o wanderowaniu baje tyż dzisiej wiersz ôd Eichendorffa 😊

ALLGEMEINES WANDERN - Josef von Eichendorff 

Vom Grund bis zu den Gipfeln,

So weit man sehen kann,

Jetzt blüht's in allen Wipfeln,

Nun geht das Wandern an:

 

Die Quellen von den Klüften,

Die Ström auf grünem Plan,

Die Lerchen hoch in Lüften,

Der Dichter frisch voran.

  

Und die im Tal verderben

In trüber Sorgen Haft,

Er möcht sie alle werben

Zu dieser Wanderschaft.

 

Und von den Bergen nieder

Erschallt sein Lied ins Tal,

Und die zerstreuten Brüder

Faßt Heimweh allzumal.

Da wird die Welt so munter 

Und nimmt die Reiseschuh,

Sein Liebchen mittendrunter

Die nickt ihm heimlich zu.

 

Und über Felsenwände

Und auf dem grünen Plan

Das wirrt und jauchzt ohn Ende –

Nun geht das Wandern an!

SPŌLNE WANDEROWANIE - tłumaczynie własne

Ôd dołu tam kaj wiyrchy siyngajōm,

A wzrok czowieka se dostanie,

Wszandzie kwiŏtka rozkwitajōm,

Zaczynŏ se wanderowanie:

 

Zdrzōdła ze ziymi wypływajōm,

Bez łōnka leci strumiyń,

Skowronki pod niebym furgajōm,

Poeta szukŏ spōmniyń.

 

Tich tam we dolinie

Prziciepniyntich sorgōma,

Nikogo niy ôminie

Ino chce kusić landschaftōma.

 

Ku dolinōm ze graniów

Piejśni grajōm

A rozciepanich braciów

Tynsknoty chytajōm

 

Świat żywi ôd rana

Już szczewiki szykuje,

A tam ze dala

Ukochnŏ mu ukrŏdkym przitakuje.

 

Po skalnich ścianach slatuje

Na łōnka se dostanie

Corŏz barzi larmuje -

Zaczynŏ se wanderowanie!

Anafest

Bez całi weekend na Anabergu bōły uroczystojści ôdpustowe ku czci patrōnki tygo miyjsca - św. Anny.

Punktym kulminacyjnym bōła wczorajszŏ suma ôdpustowŏ, na ftorej mimo dyszczu jak dycki bōło kupa ludzi i modich i starich, kerzi przijeżdajōm sam ôd lŏt.

W tyn jedyn dziyń figura św. Anny, ftorŏ mŏ ponad 500 lŏt zostŏwŏ symniyntŏ znad ołtarzŏ we bazylice i zaniyjsionŏ na puklu wiernich do groty lurdzkej na mszŏ. Tam witŏ ja muzyka ôrkestry dyntyj i tłum przielgrzimōw, kerzi prziszli św. Aniynce podziynkować za ôtrzimane łaski i projsić ô dalszŏ ŏpiyka.

Przi tej ôkazji publikujã sam mōj kolejni autorski wiersz 😊

ŁŌNCZNICZKA POKOLYŃ

We ślōnskij krajinie

Kaj Ôdra lyniwie żynie

I las porŏstŏ

Gōra wyrŏstŏ

Na jyj wiyrchu klŏsztōr se znejduje

A ôna Annaberg se mianuje

Drogich skarbōw sam niy znejdziesz

Ani na żŏdyn zamek niy wlejziesz

A ôd 500 lŏt ludzie sam pilgerujōm

I do Świyntyj Anny wyśpiywujōm

Pokolyń łōnczniczki

Ślōnskygo czowieka przewodniczki

Ftorŏ go nigdy niy ôstawi

Kej jyj swojé strŏpiynia przedstawi

Ino nadziejã mu dŏ

Iże to wszysko swōj syns mŏ

 

Eichendorff po naszymu - "Mondnacht" / "Noc we kerŏ miesōnczek blynduje"

Szterował Wŏs miesiōnczek we nocy? Bo mie ja. A wszystko bez to iże wczoraj boła pełnia, kerołse mianuje "Kojżli Miesiōnczek".

W ôstatnioł noc miesiōnczek boł bliżi ziymi niż dycki, barzi blyndowoł i wyglōndoł choby boł srogszi.

Niy poradziołach spać, toż wejrzałach, eli Eichendorff niy napisoł jakygo wiersza ô miesiōnczku. Znalazłach gryfny wiersz „Mondnacht” i zmajstrowałach ôd ônygo tłumaczynie na ślōnskoł gŏdka 😊

MONDNACHT - Josef von Eichendorff 

Es war, als hätt der Himmel

die Erde still geküsst,

dass sie im Blütenschimmer

von ihm nun träumen müsst.

 

Die Luft ging durch die Felder,

die Ähren wogten sacht,

es rauschten leis die Wälder,

so sternklar war die Nacht.

 

Und meine Seele spannte

weit ihre Flügel aus,

flog durch die stillen Lande,

als flöge sie nach Haus.

NOC WE KERŎ MIESIŌNCZEK BLYNDUJE - tłumaczynie własne  

To było choby ôd nieba ukrŏdkym

Ziymia kusika dostała,

I tera ze całym kwieciym      

ô nim śnić baje musiała.

 

Luft bez pola szoł,

Ôbałoł kłos,

las cicho groł,

w ta gwiejździstŏ noc.

 

Dusza mojŏ porozciōngała

szyroko skrzidła ftore moł

nad ziymiōm cicho se leciała,

choby do dōm ftori znoł.

Kŏżdi szukŏ swojygo heimatu

Dzisiej blank jednako jak ôstanio – temat heimatu, ale już niy u Eichendorffa, a u mie 😊 Je to jedyn ze moich piyrwszich wierszy, kery żech napisała ôńskiego roku. Gŏdŏ ô rozmajtich prziwiōnzaniach do familijnich strōn. 

Ô mie je we trzeci zwrotce, a ti kaj se widzisz?  

KŎŻDI SZUKŎ SWOJYGO HEIMATU

Jedni z niygo wyjadōm 

I już nigdy do niygo nazŏd niy przijadōm 

Niy bandōm chcieli tygo miyjsca pamiyntać

Bo bandōm se po świecie szwyndać

Jedni z niygo wyemigrujōm

Ale źle se ze tym poczujōm

Bo dycki go w sercu bandōm mieli

i nazŏd ku niymu jechać bandōm chcieli 

Niyftorzi po latach powrōcōm do niygo 

I doł to ônym wiela dobrygo

Ôd nowa go poznajōm 

I jeszcze barzijj pokochajōm

Sōm i ôné co korzynié w nim zapuszczōm 

I nigdy go niy ôpuszczōm 

Całé życié bandōm w nim miyszkali

I swojé szczyńścié budowali