Nowi Rok - Nowi Kleid

Slecioł kolejni rok – czas w kerym bōło moc niyspodzianek, wyzwań i emocyji.

Keby mi ftojś we styczniu pedzioł co mie czekoł, to bych mu możno niy uwierzoła. Bōły chwile radojści i małich sukcesōw, ale też trudniejsze chwile, w kerych trza se bōło zmierzyć ze swojymi emocjōma i znalyjź siōła na nowo. Niy brachowało tyż zdarzyń kere mie richtig zaskoczōły i kerych bych se nigdy niy spodziewała.

Dzisiej ze nadziejōm zaglōndōm we prziszłojść. Życzã Wōm i sobie keby tyn nadzchodzōnci rok przykludziŏ moc dobrich chwil, nowich możliwojści, ale tyż pokoju.

Zaprŏszōm do przeczytaniŏ mojygo wiersza w kerym zamykōm tyn stari 2024 rok a ôtwierōm se na nowi 2025 😊

 

NOWI KLEID 

Kludzã do schranku

Znoszōni kleid

Niy wyszoł żejś bez szwanku

Es tut mir Leid

Kej żech cie ôblykła

Jak se zaczoł rok

Dumnie żech stŏwiała

Kŏżdi krok

I zaglōndałach we dal

12 miesiynci to kupa czasu

Niyrŏzki zamiast na bal

Musieli my iść do lasu

Sam żech zahŏczōła

I zrobioł se loch

Bo żech myjślała

Iże moge ściana rozwalić groch

Sam se knefel serwoł

I pasek je poprzekryncani

Do kabzy ftojś cojś wsadzioł

Kej tańcowoł ze nami

Petardy strzelajōm

Muszã poleku cie symnōńć

Szwŏczki mie wołajōm

Dziynkujã żejś bōł ze mnōm

Światło migŏ na grobie

Piyrwsze dni listopada, to smutne i nostalgiczne dwa dni - Wszystkich Świyntich a Zaduszki.

Dni w kerych świat se na chwila zatrzimuje...

Zaglōndōmy za siebie i mōmy nadziejŏ iże zobaczymy tich, ftorich już sam ze nami niy ma. Naszich bliskich, kamratōw a niyrołzki cudzich, kerzy ŏdegrali ważnŏ rola we naszym życiu. Choć wiymy, iże ôdeszli to czujymy ich ôbecnojść.

Idymy na kerkhŏw ze wiyncym abo kwiŏtkōma zapŏlić świyczka a porzykać na ôd nich grobie. Wierzymy iże śmierć niy je końcym a kiedyjś jeszcze se trefnymy…

ŚWIATŁO MIGŎ NA GROBIE

Światło migŏ na grobie

Kwitnōm chryzantymy

Jako tam idzie tobie

Tygo już niy wiymy

Niy mijŏ tynksnota

Wieczni spoczynek Pōnbōczku mu dej

A ôtwōtrz ty wrota

Kej przidzie nōm ôdejść ze ziymi tyj

Eichendorff po naszymu - "Herbst" / "Jesiyń"

Po pŏru dniach, we kerych niy bōło pogoda prziszło nazŏt słońce.

Niy blenduja już tak fest jak bez lato, ale ôd niygo promienie dali nŏs mogōm ôgrzŏć we czasie jesiynnego szpacyru, na ftori Wŏs dzisiej zabierōm. 

Toż ôblyczcie se jaki fajni mantel i szczewiki a pōdźcie ôbejrzeć eli jesiyń wyglōndŏ tak jak we wierszu ôd Eichendorffa, kery przetłumaczōłach 😊

HERBST - Josef von Eichendorff

Es ist nun der Herbst gekommen,

Hat das schöne Sommerkleid

Von den Feldern weggenommen

Und die Blätter ausgestreut,

Vor dem bösen Winterwinde

Deckt er warm und sachte zu

Mit dem bunten Laub die Gründe,

Die schon müde gehn zur Ruh.

 

Durch die Felder sieht man fahren

Eine wunderschöne Frau,

Und von ihren langen Haaren

Goldne Fäden auf der Au

Spinnet sie und singt im Gehen:

Eia, meine Blümelein,

Nicht nach andern immer sehen,

Eia, schlafet, schlafet ein.

 

Und die Vöglein hoch in Lüften

Über blaue Berg und Seen

Ziehn zur Ferne nach den Klüften,

Wo die hohen Zedern stehn,

Wo mit ihren goldnen Schwingen

Auf des Benedeiten Gruft

Engel Hosianna singen

Nächtens durch die stille Luft.

JESIYŃ - tłumaczynie własne

Prziszła jesiynnŏ pora,

Letni kleid ftori zastała

Symła ze pola  

A liściōw naciepała,

Przed wiatrym zimowym

Dŏwŏ ciepło

I chroni ziymia tepichem kolorowym,

Ftoryj se już zmierzło.

 

Widać jak idzie bez pola

Frela gryfnŏ,

Ze dugymi wosōma

Złote nici nad brzegōma wiyszŏ

I nuci piosynka ta:

Ej, wy kwiŏteczki moje,

Już na boki zaglōndać niy trza,

Ej, Zawrzyjcie płatki swoje

 

A ptōki we lufcie furgajōm

Nad wiyrchōma i jeziorōma światłymi

Aże do dalekij przepajści se udajōm,

Ze cedrōma srogimi,

Kaj ze złotymi skrzidłōma

Słychać ôd aniołów śpiywanie

Nad błogosławionych grobōma

Aże noc niy ustanie.

Idzie jesiyń

No i se zaczōło. Zimno, trza se ciepli ôblykać, dyszcz i corŏz warci robi se ćma - mōmy jesiyń.  

Ale niy ma co narzykać, bo jeszcze możno przidzie pŏra fajnich dni, kej se pōdzie poszpacyrować bez kolorowy liście.

A jak baje padać, to baje czas kedy porobić w dōma to na co se niy mŏ nigdy czasu abo se einfach siednōńć pod deckōm ze szolkōm teeju 😊

Ô mōjych jesiynnych roztyrkach napisałach krōtki wiersz 😊

IDZIE JESIYŃ

Skōńczōło se lato

i nic niy poradza na to

Juzajś przidōm duge wieczory

i mie bandōm manczyć zmory

We jeziorze niy popływōm

Ani kwiŏtkōw niy posrywōm

We dōma se zabarukadujã

i przi szolce teeju przezimujã

Eichendorff po naszymu - "Allgemeines Wandern" / "Spōlne wanderowanie"

Kej sōm dni také gorké jak ôstatnio, to czowiek zaglōndŏ za jakimś platzym kaj by se mōg ździebko ôchłōdzić. Niyftorzi jeżdzōm nad woda, a jŏ lubiã pojechać kajś w gōry i skludzić se pod stromōmi na gōrskich sztrekach.  

W gōrach idzie se dychnōńć ôd codziynnygo wartkiygo życiŏ. Gōry dŏwajōm czowiekowi wolnojść. Wanderowanie formuje karakter ŏd czowieka, uczi go wytrwałojści a kōnsekwyncyje we dōnżyniu do celu.

Niykiedy niy je łatwo, bo brachuje siŏ, abo trza przezwyciyńżyć lynk wysokojści, ale jak już czowiekowi udoł se dojść do celu to se fest raduje i czuje spełniynie.

I o wanderowaniu baje tyż dzisiej wiersz ôd Eichendorffa 😊

ALLGEMEINES WANDERN - Josef von Eichendorff 

Vom Grund bis zu den Gipfeln,

So weit man sehen kann,

Jetzt blüht's in allen Wipfeln,

Nun geht das Wandern an:

 

Die Quellen von den Klüften,

Die Ström auf grünem Plan,

Die Lerchen hoch in Lüften,

Der Dichter frisch voran.

  

Und die im Tal verderben

In trüber Sorgen Haft,

Er möcht sie alle werben

Zu dieser Wanderschaft.

 

Und von den Bergen nieder

Erschallt sein Lied ins Tal,

Und die zerstreuten Brüder

Faßt Heimweh allzumal.

Da wird die Welt so munter 

Und nimmt die Reiseschuh,

Sein Liebchen mittendrunter

Die nickt ihm heimlich zu.

 

Und über Felsenwände

Und auf dem grünen Plan

Das wirrt und jauchzt ohn Ende –

Nun geht das Wandern an!

SPŌLNE WANDEROWANIE - tłumaczynie własne

Ôd dołu tam kaj wiyrchy siyngajōm,

A wzrok czowieka se dostanie,

Wszandzie kwiŏtka rozkwitajōm,

Zaczynŏ se wanderowanie:

 

Zdrzōdła ze ziymi wypływajōm,

Bez łōnka leci strumiyń,

Skowronki pod niebym furgajōm,

Poeta szukŏ spōmniyń.

 

Tich tam we dolinie

Prziciepniyntich sorgōma,

Nikogo niy ôminie

Ino chce kusić landschaftōma.

 

Ku dolinōm ze graniów

Piejśni grajōm

A rozciepanich braciów

Tynsknoty chytajōm

 

Świat żywi ôd rana

Już szczewiki szykuje,

A tam ze dala

Ukochnŏ mu ukrŏdkym przitakuje.

 

Po skalnich ścianach slatuje

Na łōnka se dostanie

Corŏz barzi larmuje -

Zaczynŏ se wanderowanie!

Anafest

Bez całi weekend na Anabergu bōły uroczystojści ôdpustowe ku czci patrōnki tygo miyjsca - św. Anny.

Punktym kulminacyjnym bōła wczorajszŏ suma ôdpustowŏ, na ftorej mimo dyszczu jak dycki bōło kupa ludzi i modich i starich, kerzi przijeżdajōm sam ôd lŏt.

W tyn jedyn dziyń figura św. Anny, ftorŏ mŏ ponad 500 lŏt zostŏwŏ symniyntŏ znad ołtarzŏ we bazylice i zaniyjsionŏ na puklu wiernich do groty lurdzkej na mszŏ. Tam witŏ ja muzyka ôrkestry dyntyj i tłum przielgrzimōw, kerzi prziszli św. Aniynce podziynkować za ôtrzimane łaski i projsić ô dalszŏ ŏpiyka.

Przi tej ôkazji publikujã sam mōj kolejni autorski wiersz 😊

ŁŌNCZNICZKA POKOLYŃ

We ślōnskij krajinie

Kaj Ôdra lyniwie żynie

I las porŏstŏ

Gōra wyrŏstŏ

Na jyj wiyrchu klŏsztōr se znejduje

A ôna Annaberg se mianuje

Drogich skarbōw sam niy znejdziesz

Ani na żŏdyn zamek niy wlejziesz

A ôd 500 lŏt ludzie sam pilgerujōm

I do Świyntyj Anny wyśpiywujōm

Pokolyń łōnczniczki

Ślōnskygo czowieka przewodniczki

Ftorŏ go nigdy niy ôstawi

Kej jyj swojé strŏpiynia przedstawi

Ino nadziejã mu dŏ

Iże to wszysko swōj syns mŏ

 

Eichendorff po naszymu - "Mondnacht" / "Noc we kerŏ miesōnczek blynduje"

Szterował Wŏs miesiōnczek we nocy? Bo mie ja. A wszystko bez to iże wczoraj boła pełnia, kerołse mianuje "Kojżli Miesiōnczek".

W ôstatnioł noc miesiōnczek boł bliżi ziymi niż dycki, barzi blyndowoł i wyglōndoł choby boł srogszi.

Niy poradziołach spać, toż wejrzałach, eli Eichendorff niy napisoł jakygo wiersza ô miesiōnczku. Znalazłach gryfny wiersz „Mondnacht” i zmajstrowałach ôd ônygo tłumaczynie na ślōnskoł gŏdka 😊

MONDNACHT - Josef von Eichendorff 

Es war, als hätt der Himmel

die Erde still geküsst,

dass sie im Blütenschimmer

von ihm nun träumen müsst.

 

Die Luft ging durch die Felder,

die Ähren wogten sacht,

es rauschten leis die Wälder,

so sternklar war die Nacht.

 

Und meine Seele spannte

weit ihre Flügel aus,

flog durch die stillen Lande,

als flöge sie nach Haus.

NOC WE KERŎ MIESIŌNCZEK BLYNDUJE - tłumaczynie własne  

To było choby ôd nieba ukrŏdkym

Ziymia kusika dostała,

I tera ze całym kwieciym      

ô nim śnić baje musiała.

 

Luft bez pola szoł,

Ôbałoł kłos,

las cicho groł,

w ta gwiejździstŏ noc.

 

Dusza mojŏ porozciōngała

szyroko skrzidła ftore moł

nad ziymiōm cicho se leciała,

choby do dōm ftori znoł.

Eichendorff po naszymu - "Errinerung" / "Spōmniynié"

Niykerym ludziōm życie tako se ułożi, iże ôpuszczōm familijne strōny i wyjadōm do cudzygo placu.

Postrzōd nich bandōm tacy co se wartko do nowygo przizwiczjōm i niy za fest bandōm chcieli wrŏcać nazŏt. 

Inksi bandōm tynsknić za miejscym w kerym lŏtali za bajtla, bandōm go durch wspominać i ô nim śnić. 

Eichendorffowi tyż prziszło wywandrować we świat. Dycki baje, ale fest tynskioł do swojygo heimatu i bez to w moc wierszach ô tym heimacie pisoł.

Przikładem mōge być wiersz „Errienrung”, ftori dziesiej tłumaczã. 

ERRINERUNG - Joseph von Eichendorff

Lindes Rauschen in den Wipfeln,

Vöglein, die ihr fernab fliegt,

Bronnen von den stillen Gipfeln,

Sagt, wo meine Heimat liegt?

 

Heut im Traum sah ich sie wieder,

Und von allen Bergen ging Solches

Grüßen zu mir nieder,

Daß ich an zu weinen fing.

 

Ach, hier auf den fremden Gipfeln:

Menschen, Quellen, Fels und Baum,

Wirres Rauschen in den Wipfeln

Alles ist mir wie ein Traum.

Die fernen Heimathöhen,

Das stille, hohe Haus,

Der Berg, von dem ich gesehen

Jeden Frühling ins Land hinaus,

Mutter, Freunde und Brüder,

An die ich so oft gedacht,

Es grüßt mich alles wieder

In stiller Mondesnacht.

 SPŌMNIYNIÉ - tłumaczynie własne 

Strōmy, co szumicie,

Ptŏki, co żejście we luftcie sōm,

Zdrzōdła, co ze gōr wybijŏcie,

Rzōndźcie, kaj mōj dōm?

Dzisiej we śnie,

Żech je zobŏczōł

A wszyske ôné pozdrŏwiały mie,

Aż żech płakać bōł zaczōł.

Ach, sam na cudzich wiyrchach: 

Ludzie, zrzōdła, kamiynié,

Dziwné szumiynié we strōmach 

Wszystji he di nue jak synne marzynié.

Wiyrchy, keré znōm we ôddali, 

Dōm wysoki, we kerym pokōj panuje, 

Gōra, co my z niyj zaglōndali, 

Jako wiosna wiejś ôpanowuje, 

Muttra, kamraty a braciŏ,

Ô ftorich myjślã niyrŏz, 

Wszysko mie pozdrŏwiŏ 

W noc, w kerŏ miesiōnczek slŏz.

Eichendorff po naszymu - "Werktag" / "Dziyń powszedni"

Jak dycki weekend mie wartko zlecioł i prziszoł pyndziałek, a ze niym robota i inksze sprawunki.

Zwykłi dziyń, kery se niy baje za bardzo rozmajti ôd tich wielu co już bōły i jeszcze bandōm. W kerym se niyrołzki czowiyk zastanawiŏ kaj tak richtig to życie go kludzi.

Joseph von Eichendorff mioł podobne przymyjślynia, kery ôpisoł we krōtkym wierszu „Werktag”, ftōrygo mōje tłumaczynie na ślōnski sam dzisiej publikujã.

WERKTAG - Joseph von Eichendorff

 Wir wandern nun schon viel hundert Jahr,           

Und kommen doch nicht zur Stelle  

Der Strom wohl rauscht an die tausend gar,                  

Und kommt doch nicht zur Quelle.

 

DZIYŃ POWSZEDNI - tłumaczynie własne 

 Wanderujemy lǒt wiela,

A niy przilejziymy na tã stellã

Choby rzyka, co durch żynie,

A do zdrzōdła niy przipłynie.

Fto jŏ je i co jŏ sam robia?

Urodzioł żech se we Ślōnsku, gŏdōm po Ślōnsku i fest przajã mojymy małymu heimatowi. 

Życie mie ciepło nojprzōd na wschōd, niyskorzi na zachōd a jeszcze niyskorzi nazŏd do „dōm” skōnd pochodzã.  

Dopiyro terŏzki tyn mōj heimat tak richtig poznŏwōm, ôdkrywōm ôd niygo historyjŏ i czujã se ze nim jeszcze barzi zwiōnzanŏ.

Ze tygo wyszło, że żech sama zaczłã tworzyć po ślōnsku swoje teksty, ale tyż prōbujã tłumaczyć wiersze ôd Josepha von Eichendorffa. Chcã se tym sam ze Wami podzielić i Wŏs tym zainteresować.

Dŏwejcie znać we komyntarzach, eli Wōm se to bandzie podobać 😊

fot. Katarzyna Myślińska Photography